Adli bilişim, elektronik ortamlarda bulunan verinin, kanuni delil olarak kullanılabilecek şekilde; tanımlanması, toplanması, korunması, analizi ve raporlanması için yürütülen teknik ve bilimsel çalışmalar bütünü olarak tanımlanabilir. Türkiye’de 2013-2014 eğitim-öğretim döneminde Fırat Üniversitesi’nin Adli Bilişim Mühendisliği olarak oluşturduğu bir bölümdür. Türkiye’de ilk ve tek lisans eğitimi veren bu bölümde Adli bilişim konularına artı olarak Siber güvenlik konularına da yer verilmektedir.
ADLİ BİLİŞİME NEDEN İHTİYACIMIZ VAR ?
Yetkisiz erişimler, bilgisayarların kötü amaçla kullanımı, dolandırıcılık ve çocuk p*rnografisi gibi konularla günlük hayatta karşılaşma riski artmış ve bu nedenle kayıtlarını bilişim sistemleri üzerinde bulunduran tüm kurum ve kuruluşların adli bilişim ile tanışması bir ihtiyaç haline gelmiştir.
ADLİ BİLİŞİM SÜRECİNİN AŞAMALARI
- Olaya İlk Müdahale: Sürecin işleyişini etkileyen en önemli aşama diyebiliriz çünkü doğru ve sağlıklı şekilde toplanmamış, envantere kaydedilmemiş hiçbir delilin hukuki açıdan bir geçerliliği olmayacaktır.
- Dijital Delillerin Toplanması ve Adli Kopyaların (İmaj) Oluşturulması: Olay yerinde bulunan dijital delillerin toplanarak bir araya getirildiği ve bu delillerin daha sonra incelenmesi için yazma korumalı şekilde imajlarının alındığı aşamadır. Verilerin bulunması ve gerekiyorsa kurtarılması işlemleri bu aşamada gerçekleştirilir.
- Dijital Veri Analizi: Dijital delillerin toplanması aşamasında elde ettiğimiz adli kopyalar üzerinde, adli bilişim inceleme yazılımları kullanılarak teknik incelemelerin yapıldığı, suç unsurlarının tespit edildiği ve suç unsurları arasındaki ilişkilendirilmenin sağlandığı aşamadır.
- Adli Raporlama: Tüm aşamalardan sonra elde edilen verilerin adli merci tarafından istenilen formatta, sade ve anlaşılır şekilde raporlandırılmasıdır.
Yukarıda belirttiğim aşamalardan herhangi birinin eksikliği daha sonraki sürecin işleyişini büyük derecede etkilemektedir. Bu yüzdendir ki, inceleme esnasında bahsedilen aşamalara özen gösterilmelidir.
ADLİ İNCELEME YAPAN KİŞİNİN SAHİP OLMASI GEREKEN NİTELİKLER NELERDİR?
Adli inceleme yapan kişinin sahip olması gereken niteliklerin en önemlisi tarafsız olmasıdır. Delillerin gösterdiği nicelikleri gözlemlemeden, şüphelinin ya da sanığın suçluluğu ya da suçsuzluğu konusunda herhangi bir ön yargı sahibi olmamalıdır.
Doğru sonuca ulaşabilmesi için adli bilişim sürecine ait aşamaları temkinli ve özenle gerçekleştirebilmesi, adli bilişim inceleme yazılımları hakkında teorik ve pratik anlamda yeterli düzeyde tecrübe sahibi olması gerekmektedir.
Ayrıca yaygın olarak kullanılan tüm işletim sistemlerini (Örn. Windows, Linux, Mac vb.) tanımak ve verilerin bulunabileceği alanları iyi seviyede biliyor olması gerekmektedir.
Raporlandırma esnasında kullandığı dilin sade, öz ve anlaşılır olması da gerekmektedir. Mümkün olduğunca teknik ifadelerden uzak olmalı ve inceleme sonuçlarını açık şekilde ifade etmelidir.
Tabiki Adli inceleme yapacak kişinin nitelikleri bu kadarla sınırlı değildir, olaya göre kazanması gereken nitelikler değişecektir. Burada sadece temel niteliklere değinilmiştir.
Diğer blog yazımda görüşmek dileğiyle, sevgiyle kalın…
